W obliczu rosnących problemów ze zdrowiem psychicznym wśród dzieci i młodzieży, polski startup opracował rozwiązanie, które może realnie usprawnić proces diagnozowania i leczenia. Mentalio to nowoczesne narzędzie stworzone z myślą o psychologach, psychiatriach i terapeutach pracujących z młodymi pacjentami. System wykorzystuje algorytmy sztucznej inteligencji, by wspierać specjalistów w podejmowaniu decyzji klinicznych – analizuje dane pochodzące z wywiadów i testów, identyfikuje potencjalne zaburzenia oraz proponuje spersonalizowane ścieżki terapeutyczne.
Startup Voice: Jak narodził się pomysł stworzenia Mentalio? Czy była jakaś konkretna historia, która zainspirowała ten projekt?
Mentalio: Pomysł na stworzenie Mentalio narodził się z połączenia dwóch rzeczy: osobistych doświadczeń i wielu lat pracy na styku medycyny i nowych technologii. Z jednej strony, od lat zajmujemy się rozwojem systemów AI dla sektora ochrony zdrowia. Z drugiej strony, ten obszar jest też dla nas bardzo osobisty – dzieci naszych znajomych zmagają się z problemami psychicznymi. Widzimy, jak złożony jest proces uzyskania dla nich pomocy, jak długo trzeba czekać na wizytę, jak bardzo system opieki nie nadąża za rosnącymi potrzebami.
To właśnie ta bezradność systemowa, jak i emocjonalna, były impulsem do działania. Wiedzieliśmy, że mamy kompetencje by zbudować coś, co realnie wesprze specjalistów. Nie zastąpi ich, ale pomoże im szybciej diagnozować, lepiej analizować i podejmować trafniejsze decyzje terapeutyczne.
Projekt początkowo rozwijany był w ramach firmy Nivalit, gdzie powstały jego pierwsze założenia koncepcyjne i technologiczne. Jednak wraz ze wzrostem skali, potrzebą certyfikacji i budowania partnerstw klinicznych, zdecydowaliśmy się na powołanie osobnej spółki – Mentalio. Dziś to już nie tylko pomysł, ale oprogramowanie będące wyrobem medycznym w trakcie certyfikacji oraz największe w Polsce badanie kliniczne w obszarze zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży.
Mentalio opiera się na algorytmach sztucznej inteligencji – czy spotykacie się z obawami ze strony rodziców, pacjentów lub specjalistów co do „zaufania maszynie”? Jak na nie odpowiadacie?
Rzeczywiście zdarza się, że na początku rozmów słyszymy wątpliwości dotyczące „zaufania maszynie” czy obawy związane ze sztuczną inteligencją. To zrozumiałe, ponieważ temat zdrowia psychicznego dzieci budzi ogromne emocje, a decyzje diagnostyczne czy terapeutyczne są niezwykle odpowiedzialne. Widzimy jednak jak zmienia się nastawienie, gdy pokazujemy, jak dokładnie działa Mentalio.
Największe znaczenie ma to, że nasz system nie zastępuje lekarza. Nie podejmuje decyzji samodzielnie, nie wyciąga wniosków za specjalistę. Naszym celem od początku było stworzenie narzędzia, które w jak najmniejszym stopniu zmienia sposób pracy lekarza, ale maksymalnie go wspiera, przyspieszając zbieranie informacji, porządkując dane, pomagając zauważyć rzeczy, które mogłyby umknąć przy ograniczonym czasie i obciążeniu pracą. Wielu lekarzy mówi nam, że Mentalio jest dla nich jak dodatkowa para oczu – skupiona, uważna, ale pracująca według tych samych zasad, co oni. To podejście bardzo ich przekonuje.
Jeśli chodzi o rodziców – tu dominują nie tyle obawy, co ogromna desperacja. Spotykamy się z historiami o wielomiesięcznym oczekiwaniu na wizytę, o bezradności wobec pogarszającego się stanu dziecka, o zamkniętych drzwiach do systemu ochrony zdrowia. W takich sytuacjach każda możliwość, która daje choćby cień szansy na szybsze uzyskanie pomocy, jest przyjmowana z nadzieją. Mentalio nie rozwiązuje wszystkich problemów, ale jeśli może przyspieszyć proces o kilka tygodni czy miesięcy – to dla tych rodzin ma to realną wartość.
Dlatego zamiast lęku przed technologią, coraz częściej spotykamy się z otwartością i, co dla nas najważniejsze, poczuciem, że to co robimy naprawdę niesie pomoc.
W jakim stopniu środowisko terapeutyczne – psycholodzy, psychiatrzy – jest otwarte na tego typu wsparcie technologiczne? Czy są tacy, którzy są niechętni?
Środowisko terapeutyczne, zarówno psycholodzy, jak i psychiatrzy, jest na nasze rozwiązanie otwarte, bardzo nas to cieszy. Najczęstsze pytanie, które słyszymy, to po prostu: „Kiedy?” – kiedy będą mogli z tego korzystać, kiedy to będzie dostępne w ich placówce, kiedy wreszcie będą mieli narzędzie, które realnie ich odciąży. To pokazuje, jak bardzo oczekiwane są tego typu rozwiązania.
Oczywiście są też osoby ostrożne i jest to zupełnie naturalne. AI nie jest jeszcze powszechnie obecne w psychiatrii, więc część specjalistów podchodzi z dystansem, zastanawiając się, jak to będzie działać w praktyce, czy nie zaburzy ich sposobu pracy, czy nie odciągnie ich od pacjenta. Dlatego od początku naszym założeniem było coś zupełnie odwrotnego: nie zmiana modelu pracy, tylko dostarczenie więcej informacji, które specjalista może uwzględnić w swojej decyzji. Mentalio nie podejmuje decyzji za lekarza, ale porządkuje dane, podpowiada, pomaga widzieć więcej. I właśnie to przekonuje wielu specjalistów, że nie mają do czynienia z automatem, tylko z narzędziem, które pracuje niejako razem z nimi.
System jest obecnie w fazie badań klinicznych – jak przebiega ten etap? Czy możecie się podzielić pierwszymi wnioskami lub obserwacjami? Ilu pacjentów już skorzystało z rozwiązania w ramach badań klinicznych? Jakie sygnały zwrotne otrzymujecie od młodzieży i ich opiekunów?
Badanie kliniczne Mentalio prowadzimy obecnie w czterech szpitalach: w Krakowie, Łodzi, Poznaniu i Gdańsku, kolejne dwa specjalistyczne ośrodki z Polski centralnej i południowej są przygotowywane. Z radością obserwujemy ogromne zainteresowanie ze strony placówek medycznych. Niestety, nie wszystkie zostaną włączone do badania klinicznego, jednak każda z nich będzie mogła skorzystać z jego wyników. Udział wzięło już prawie 300 pacjentów w wieku 13-21 lat, zgłaszających się po pomoc psychiatryczną w różnych trybach leczenia. Badanie przebiega zgodnie z planem i obejmuje trzy etapy: zbieranie danych, walidację algorytmu oraz weryfikację działania wyrobu medycznego.
Już teraz widzimy pierwsze obiecujące efekty. System pozwala na zebranie bardzo bogatego materiału klinicznego i behawioralnego, a wstępne analizy pokazują interesujące zależności i wzorce w odpowiedziach pacjentów. Na pełne wnioski przyjdzie jeszcze czas – przedstawimy je zarówno w raporcie końcowym z badania klinicznego, jak i w postaci planowanych publikacji naukowych.
Bardzo budujące są też sygnały zwrotne ze strony samych pacjentów. Młodzież podkreśla, że badanie jest dla nich zrozumiałe i przyjazne. Często słyszymy, że badanie kwestionariuszowe w Mentalio było przejrzyste i przyjemne do wypełnienia, co przy tak trudnym temacie jak zdrowie psychiczne, ma dla nas ogromne znaczenie.
Zadowalająca jest również współpraca z zespołami szpitalnymi. Jest to prawie 150 lekarzy i psychologów, którzy pracują z Mentalio na co dzień w ramach badania. Ich uwagi i obserwacje są dla nas niezwykle cenne i wpływają na dalsze udoskonalanie systemu. Choć pełna analiza wyników dopiero przed nami, już teraz czujemy, że jesteśmy na dobrej drodze.
Czy możecie wskazać przykład sytuacji, w której interwencja byłaby możliwa właśnie dzięki Mentalio – szybciej lub skuteczniej niż w tradycyjnym modelu? Jakie są Waszym zdaniem najważniejsze przewagi Mentalio nad tradycyjnymi formami wsparcia psychologicznego?
Tak, jesteśmy w stanie wskazać bardzo konkretny przykład sytuacji, w której lekarz korzystający z Mentalio może zadziałać szybciej i skuteczniej niż w tradycyjnym modelu i to właśnie pokazuje największą siłę naszego systemu.
Mentalio zbiera dane nie tylko od pacjenta, ale też od jego opiekunów prawnych i specjalisty zdrowia psychicznego. Co więcej, nasz system potrafi wykrywać istotne rozbieżności między tymi źródłami, np. gdy pacjent zaprzecza objawom depresji, ale opiekun zauważa wyraźny spadek funkcjonowania, a specjalista ma wątpliwości co do poziomu ryzyka. Tradycyjnie taki przypadek mógłby zostać niezauważony lub zinterpretowany powierzchownie. Mentalio natomiast sygnalizuje krytyczne obszary i sugeruje ich pogłębioną eksplorację. System nie zadowala się prostą odpowiedzią – jeśli widzi potencjalnie niepokojący wzorzec, zadaje pytania pogłębiające, kontekstowe, dopasowane do danego przypadku.
Jedną z kluczowych przewag Mentalio jest również to, że skutecznie wspiera tzw. triaż psychiatryczny – czyli decyzję, na jakim poziomie opieki pacjent powinien być leczony: w poradni środowiskowej, w oddziale dziennym, czy już na oddziale całodobowym. W psychiatrii dzieci i młodzieży to krytyczne – zbyt późna interwencja może doprowadzić do pogorszenia stanu zdrowia, a zbyt szybkie skierowanie na zbyt wysoki poziom referencyjny może gwałtownie nasilić objawy. Ta zależność nie działa tak samo jak w innych dziedzinach medycyny – zdrowy pacjent, który trafi na przykład na kardiologię, nie zacznie nagle mieć migotania przedsionków tylko z samego faktu trafienia na oddział. W psychiatrii tak niestety bywa. Dlatego trafność i szybkość decyzji o skierowaniu są niezwykle istotne.
Dziś w Polsce nie funkcjonują żadne systemowe narzędzia wspierające triaż chorób psychicznych. Mentalio to pierwsze takie rozwiązanie, które realnie pomaga zdecydować, gdzie i jak szybko dziecko powinno trafić. To właśnie ta funkcjonalność, oparta na analizie wieloźródłowych danych, algorytmach AI i klinicznym doświadczeniu, jest naszą najważniejszą przewagą nad tradycyjnymi formami wsparcia psychologicznego.
Jakie są Wasze plany na dalszy rozwój Mentalio? Czy widzicie potencjał wykorzystania tego rozwiązania również w pracy z dorosłymi?
Zdecydowanie widzimy ogromny potencjał dalszego rozwoju Mentalio. Naszym priorytetem na dziś jest zakończenie badania klinicznego, uzyskanie certyfikacji wyrobu medycznego i jak najszersze wdrożenie systemu w Polsce. Chcemy, aby Mentalio było obecne na każdym poziomie systemu opieki nad zdrowiem psychicznym: w poradniach jako wsparcie codziennej pracy psychologów oraz w szpitalach jako narzędzie diagnostyczne dla psychiatrów, lekarzy rodzinnych, pediatrów i wszystkich specjalistów zajmujących się zdrowiem dzieci i młodzieży. System zawsze będzie odpowiednio dopasowany do specyfiki danego miejsca.
Już teraz prowadzimy rozmowy z instytucjami w innych krajach – zarówno w Unii Europejskiej, jak i poza nią, aby przygotować grunt pod międzynarodowe wdrożenia. Działamy jednak rozważnie, krok po kroku, z pełną świadomością odpowiedzialności, jaką niesie za sobą praca w obszarze zdrowia psychicznego.
Jeśli chodzi o rozszerzenie systemu na dorosłych – traktujemy to jako naturalny krok w dalszym rozwoju. Mówiąc o dorosłych myślimy również o seniorach, których problemy psychiczne coraz częściej dotykają, ale w innym wymiarze. Obecnie skupiamy się na dzieciach i młodzieży, ale nie zamykamy się na inne grupy wiekowe. Praca z dorosłymi to temat, który z pewnością wróci w odpowiednim momencie.
Mentalio jest jednym z finalistów konkursu Startup Contest, który odbędzie się w ramach tegorocznej edycji Infoshare.
Infoshare to największa w CEE konferencja łącząca biznes z nowymi technologiami. Tegoroczna edycja konferencji to aż 8 scen tematycznych, kilkuset czołowych prelegentów z całego świata, ponad 200 wystąpień i imprezy towarzyszące, będące okazją do biznesowego networkingu. W 2025 roku Infoshare odbędzie się w dniach 27-28 maja w gdańskim Amber Expo. Startup Voice jest Partnerem Medialnym Infoshare 2025.