Sztuczna inteligencja zdobyła popularność w tym roku głownie dzięki ChatGPT. Medialny rozgłos wokół tych narzędzi osłabił jednak zaufanie Polaków do AI i ich otwartość na nowe technologie. Fundacja Digital Poland przeprowadziła badania, które pokazały, że poglądy w tej kwestii są mocno spolaryzowane. 24% uczestników badania widzi więcej korzyści związanych z AI, 27% widzi więcej ryzyka. Średnio co czwarta osoba wypowiada się za wstrzymaniem prac nad tą technologią. 33% pytanych popiera ich kontynuację. Jeżeli chodzi o zaufanie, to 1/3 Polaków jest skłonna podzielić się ze sztuczna inteligencją danymi o sobie. Jednocześnie tyle samo osób sprzeciwi się udostępnianiu informacji o sobie.
Polacy mniej ufają AI i nowym technologiom
W ubiegłym roku pojawił się ChatGPT OpenAI, a w tej chwili to zresztą niejedyny przedstawiciel generatywnej sztucznej inteligencji, bo na rynku są już również Google Bard czy Midjourney. Zrobiła się wokół tego medialna wrzawa, pojawiło się wiele kontrowersji, co spowodowało, że pozytywne nastawienie do sztucznej inteligencji spadło. Wzrosły z kolei obawy o utratę miejsc pracy w wyniku rozwoju AI.
– mówi Piotr Mieczkowski, dyrektor zarządzający Fundacji Digital Poland.
Fundacja Digital Poland, GfK Polonia i T-Mobile Polska opracowali nową, piątą edycję raportu „Technologia w służbie społeczeństwu. Czy Polacy zostaną społeczeństwem 5.0?”. Dokument został opracowany z okazji piątej edycji Digital Festival. Raport pokazuje, że medialny szum wokół AI, jaki powstał po premierze ChatGPT, zmniejszył zaufanie i otwartość Polaków na nowe technologie. W ubiegłym roku technologii ufało 63% społeczeństwa, obecnie – 56%. Znacznie przybyło niestety sceptyków nowych technologii (wzrost o ponad 100% r/r, do 23%). Oni postrzegają je jako skomplikowane, zbędne czy wręcz szkodliwe. Aż 64% badanych uważa też, że technologia tworzy sztuczny świat. Z kolei 54% obawia się, że rozwój robotyki i sztucznej inteligencji okaże się zagrożeniem dla miejsc pracy. Mimo to wśród badanych ciągle jest więcej optymistów (56 proc.) niż sceptyków (23 proc.) nowych technologii i cyfryzacji.
Nie wszyscy wiedzą, czym dokładnie jest sztuczna inteligencja
55% Polaków wie, czym jest sztuczna inteligencja, a 45% tego nie wie. My przeprowadziliśmy taki test, pokazując im 12 różnych zastosowań sztucznej inteligencji, od typowych, jak np. wirtualny chatbot, po nieoczywiste dla ludzi. I okazało się, że większość z nich rozumie sztuczną inteligencję przez pryzmat robotyzacji, przez pryzmat czegoś namacalnego, a nie przez pryzmat algorytmów, które np. podpowiadają nam film na jakiejś popularnej platformie streamingowej.
– mówi Piotr Mieczkowski.
Z terminem „sztuczna inteligencja” ogółem zetknęło się aż 88% Polaków. Większość korzysta z przynajmniej jednego rozwiązania opartego na AI. Najczęściej wymieniane były narzędzia do tłumaczenia tekstów (49%), chatbot w obsłudze klienta (47%) i wirtualni asystenci (41%).
Kraje OECD przygotowały oficjalną definicję sztucznej inteligencji, która jest zapisana w projekcie unijnego rozporządzenia AI Act. Po podaniu tej definicji, liczba osób deklarujących znajomość pojęcia i wykorzystanie rozwiązań AI spadła już jednak do 56%. Natomiast ujęty w badaniu, szczegółowy test wiedzy o AI pokazał, że polskie społeczeństwo poprawnie rozpoznaje jej najpopularniejsze zastosowania. Użytkownicy mają też świadomość wykorzystania AI w narzędziach takich jak wirtualni asystenci (88%), chatboty (77%) czy maszynowe tłumaczenie dokumentów (65%). Większość nie ma jednak świadomości wykorzystywania sztucznej inteligencji w zastosowaniach takich jak filtry antyspamowe czy prognoza pogody. Pokazuje to, że Polacy nie kojarzą AI z algorytmami, ale głównie z robotyką.
Opinie odnośnie AI są mocno spolaryzowane
Jeśli chodzi o postrzeganie sztucznej inteligencji i emocje, jakie temu towarzyszą, to w przypadku aż 85% badanych są one pozytywne, to jest tolerancja i akceptacja. Natomiast na drugim biegunie jest 15% badanych, którzy mocno się sprzeciwiają (4%) lub nie pochwalają rozwoju sztucznej inteligencji.
– mówi dyrektor zarządzający Fundacji Digital Poland.
Polskie społeczeństwo jest mocno spolaryzowane w opiniach dotyczących bilansu korzyści i ryzyk związanych ze sztuczną inteligencją. 24% badanych widzi więcej korzyści niż ryzyk, z kolei 27% ma odmienne zdanie. 35% jednak uważa, że ten bilans jest rozłożony równomiernie.
W ramach badania przeprowadziliśmy eksperyment i pokazaliśmy badanym 10 wyzwań, które dotkną minimum 10% ludzkości w ciągu nadchodzących 10 lat. To są znaczące wydarzenia globalne, takie jak ekstremalne zjawiska pogodowe, klęski żywiołowe, kryzys wodny, wojna czy ataki terrorystyczne na dużą skalę. Dwa spośród tych wyzwań to były szkodliwe konsekwencje sztucznej inteligencji. I okazało się, że tylko 15% Polaków uważa, iż w ciągu 10 lat czeka nas eksterminacja przez sztuczną inteligencję. Natomiast 47% uważa, że prędzej będą temu winne inne, poważne kryzysy, jak np. klęski żywiołowe. I to pokazuje, że choć media – zwłaszcza te nastawione na kliki – lubią mówić o czarnych scenariuszach, to kiedy przychodzi do realnego zestawienia tych prawdopodobnych ryzyk, to scenariusz à la „Terminator 2” jest na samym dole tej listy
– mówi Piotr Mieczkowski.
Główne obawy Polaków w kwestii AI
Zgodnie z nowym raportem Fundacji Digital Poland, główne obawy Polaków związane z AI dotyczą niewiadomych w zakresie jej rozwoju (64%) oraz gromadzenia zbyt wielu danych przez produkty i usługi bazujące na sztucznej inteligencji. Średnio 4 na 10 Polaków uważa też, że AI zlikwiduje więcej miejsc pracy, niż ich stworzy. Przeciwnego zdania jest jedynie 18% badanych – w większości osób młodych, z dużych ośrodków i posiadających większą wiedzę na temat narzędzi sztucznej inteligencji.
Polacy faktycznie obawiają się wpływu AI na rynek pracy. Inny wniosek z badania tego wpływu na rynek pracy jest taki, że większość Polaków nie chce też całkowicie polegać na algorytmach.
– mówi dyrektor zarządzający Fundacji Digital Poland.
Kwestią, w której Polacy są jeszcze bardziej podzieleni, okazało się zaufanie do AI. Z raportu wynika, że 1/3 respondentów jest skłonna zaufać sztucznej inteligencji lub podzielić się z nią informacjami. Z drugiej strony, tyle samo osób jest nieufnych wobec AI i nie udostępniliby swoich danych algorytmom.
Co mogłoby zwiększyć poziom zaufania społeczeństwa?
Głównym czynnikiem, który mógłby zwiększyć poziom społecznego zaufania, jest szerszy nadzór człowieka nad rozwojem AI, na który wskazało 40% badanych. Średnio 4 na 10 Polaków chce również lepszego uregulowania prawnego tego obszaru. Prawie połowa jest za tym, aby Unia Europejska – w tym Polska – w znaczącym stopniu regulowała rozwój i korzystanie z AI. Ta kwestia jest popierana, nawet jeżeli trzeba będzie przegrać technologicznie z USA i Chinami.
Polacy w ogóle we wszelkich naszych badaniach potwierdzają, że bardzo ważna jest prywatność i nadzór człowieka nad sztuczną inteligencją, to jest praktycznie numer jeden. Jeśli powiemy, że za danym narzędziem AI stoi człowiek, który je nadzoruje, to nagle akceptacja rośnie praktycznie o połowę.
– mówi Piotr Mieczkowski.
Raport Fundacji Digital Poland pokazuje również, że Polacy zdają sobie sprawę z tego, iż sztuczna inteligencja jest technologią przyszłości. Prawie 1/3 badanych uważa, że AI już w tej chwili przeobraża gospodarkę, społeczeństwo i rynek pracy. Kolejne 43% uważa, że rozwój AI dokona tego w perspektywie najbliższych 20 lat. Polacy są jednak podzieleni również w kwestii dalszych prac nad AI: 25% jest za ich wstrzymaniem, a 33% popiera kontynuację.
Mamy pole do edukacji, ponieważ akceptacja dla sztucznej inteligencji, jej rozwoju i zastosowań jest wyższa wśród osób, które mają na ten temat wiedzę. Ci, którzy tej wiedzy nie mają, częściej obawiają się niewiadomego, podchodzą z większym sceptycyzmem.
– mówi dyrektor zarządzający Fundacji Digital Poland.
Istotny jest jednak fakt, że Polacy dostrzegają w AI nie tylko zagrożenia, ale i szanse. Średnio 4 na 10 badanych uważa, że AI może pomóc w rozwiązaniu wielu globalnych i krajowych problemów. Przykładowo, niedobór lekarzy i kierowców na rynku pracy, zmiany klimatu czy konieczna transformacja energetyczna. Prawie 50% Polaków wskazało, że rozwiązania oparte na AI już w tej chwili ułatwiają im życie.
Źródło: Agencja Informacyjna Newseria